تنگی کانال ستون فقرات

تنگی کانال ستون فقرات، باریک و تنگ شدن فضاهای داخلی ستون مهره ها است  که باعث وارد آمدن فشار بر روی نخاع و اعصابی می شود که از این نواحی عبور می کنند.در اغلب اوقات ، تنگی کانال در ناحیه گردن و کمر رخ می دهد.بعضی از افراد با تنگی کانال ، علامتی ندارند  ولی عده ای ممکن است از درد ، گزگز ، مور مور و خواب رفتگی اندامها و ضعف عضلانی در آن نواحی شاکی باشند.علائم می تواند در طی زمان بدتر شوند.تنگی کانال  می تواند اولیه باشد که شیوع کمی دارند و تنها حدود نه درصد کل موارد راشامل می شود  و ناشی از تنگی مادرزادی کانال می باشد. در تنگی کانال ثانویه که اغلب موارد را شامل می شود ، کانال نخاعی طبیعی بوده ولی بعلت تغییرات ساییدگی و فرسایشی مهره ها،مفاصل و دیسکها و یا سرخوردگی مهر ه ها و دستکاریهای جراحی تنگی کانال رخ داده است.

انواع تنگی کانال بر اساس محل درگیری

۱-تنگی کانال گردن: در این حالت تنگی کانال در ناحیه گردن رخ می دهد که می تواند منجر به فشار روی نخاع شده ، حالتی به نام میلوپاتی را ایجاد کند .

۲-تنگی کانال کمر : در این حالت تنگی کانال در ناحیه کمر رخ می دهد و شایعترین فرم می باشد.

علائم و نشانه های تنگی کانال

بسیاری از افراد با وجود اینکه در تصویر برداری ام آر آی یا سی تی اسکن شواهدی از تنگی کانال دارند ، هیچگونه شکایتی ندارند.موقعی که علائم تنگی کانال ظاهر می شوند معمولا تدریجا رخ می دهند و ممکن است با گذشت زمان بد تر شوند.علائم بر اساس محل درگیری و اینکه کدام ریشه عصبی درگیر باشند ، متفاوت هستند.

در ناحیه گردن:

۱-خواب رفتگی یا سوزن سوزن شدن دستها و اندامهای فوقانی ویا پاها و اندامهای تحتانی

۲-ضعف عضلانی در اندامهای فوقانی ویا تحتانی

۳-اشکال در راه رفتن یا ایستادن

۴-درد گردن

۵-و در موارد شدید ، بی اختیاری ادرار یا مدفوع

در ناحیه کمر:

۱-خواب رفتگی یا سوزن سوزن شدن پاها ، ساق یا ران ها

۲-ضعف عضلانی در اندامهای تحتانی

۳- درد یا گرفتگی عضلات(کرامپ) در یک یا هر دو اندام تحتانی، هنگام ایستادن یا راه رفتن که با نشستن ویا خم شدن به جلو کاهش می یابد.

۴- درد کمر

به طور تیپیک درد را ن ویا ساق پا قبل از احساس خواب رفتگی و ضعف عضلانی رخ می دهد.بیمار دچار تنگی کانال کمر ، معمولا می تواند بدون مشکل دوچرخه سواری کند ولی نمیتواند مسافت زیادی راه برود.بیمار دارای تنگی کانال کمر در بالا رفتن از پله مشکل کمتری دارد تا در پایین آمدن از پله.همچنین خوابیدن روی شکم( دمر خوابیدن) می تواند باعث شروع علائم شود.د ر موارد بسیار شدید ممکن است بیمار دچار بی اختیاری ادرار شود.فردی که تنها دچار تنگی کانال کمر باشد و بیماری همراه دیگری نداشته باشدف معمولا در حالت استراحت معاینه بالینی نرمالی دارد.علائم و نشانه ها در  تقریبا نیمی از بیماران تنگی کانال کمر  ، در طی زمان ثابت باقی می مانند، در یک چهارم بیماران به مرور  زمان بهتر و در بقیه موارد بدتر می شوند.

علل تنگی کانال ستون فقرات

۱-رشد زوائد استخوانی:تغییرات فرسایشی ناشی از آرتروز ستون مهره ها می تواند باعث رشد زوائد استخوانی به درون فضای داخلی ستون مهرها و نهایتا تنگی کانال شود. بیماری پاژه نیز می تواند باعث رشد بیش از حد استخوانی و تنگی کانال شود.

۲-فتق دیسک

۳-تومورها

۴-آسیبهای ستون فقرات : ناشی از تصادف یا ضربه. تورم بافتها بلافصله بعد از جراحی هم می تواند به نخاع یا اعصاب فشار وارد آورد.

عوارض تنگی کانال ستون فقرات

ندرتا تنگی کانال شدید درمان نشده، ممکن است  پیشرفت کرد، منجر به اختلال حس و ضعف عضلانی دائم شود ، اختلال تعادل را باعث شود ویا کنترل ادرار و مدفوع را دچار مشکل سازد.

تشخیص تنگی کانال

احتمال تنگی کانال با شرح حال و معاینه بالینی مطرح می شود و برای تایید تشخیص نیاز به تصویر برداری می باشد. بهترین روش تشخیصی ام آر ای می باشد که موارد خطرناکتر مانند تومر ، عفونت و التهاب را نیز نشان می دهد.از سی تی اسکن و سی تی میلوگرافی در افرادی که نمی توانند ام آرآی انجام دهند استفاده می شود. نوار عصب و عضله برای بررسی  وضعیت ریشه های عصبی  انجام می شود و در ۵۰ تا ۷۶ در صد موارد آسیب ریشه های عصبی را نشان می دهد. قابل ذکر است که میزان آسیب ریشه های عصبی در نوار عصب و عضله با شدت علائم بیمار لزوما همخوانی ندارند.

درمان تنگی کانال ستون فقرات

درمان تنگی کانال بسته به محل درگیری و شدت علائم متفاوت است. اگر علائم اندک باشد ، ممکن است تنها نیاز به رعایت بهداشت ستون فقرات، انجام حرکات ورزشی مناسب در منزل   و معاینه دوره ای توسط پزشک باشد . اگر موارد یاد شده کمک کننده نباشد یا علائم شدیتر باشد ممکن است نیاز به تجویز دارو و فیزیوتراپی باشد . داروهایی که معولا تجویز می شوند از این قرارند: مسکنها و دارو های ضد التهاب مانند استامینوفن و ناپروکسن.داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین. داروهای ضد تشنج مانند گاباپنتین. مخدرها مانند اکسی کدون. گاهی برای کاهش التهاب ریشه های عصبی از تزریق کورتون در اطراف ریشه عصبی استفاده می شود. این عمل تنگی کانال را از بین نمی برد وتنها تورم ریشه عصبی را کاهش می دهد و برای تمام افراد مناسب نمی باشد .ضمنا تزریق مکرر کورتون می تواند باعث تضعیف بافتها و استخوانهای اطراف شود. اگر درمانهای غیر جراحی مفید واقع نشوند ویا علائم بسیار شدید و ناتوان کننده باشند، نیاز به انجام عمل جراحی می باشد که قطعی ترین راه برای کاهش علائم ناشی از تنگی کانال می باشد.